De Nieuwjaarperiode komt er weer aan met alles erop en eraan, ook vuurwerk. Iedereen met een huisdier weet dat de combinatie van luide knallen, felle lichtflitsen en rook angst en desoriëntatie kan veroorzaken bij dieren. Dat geldt zeker ook voor alle vogels die rond de jaarwisseling door vuurwerk verstoord worden.

Uit nieuw onderzoek blijkt nu dat wilde ganzen door vuurwerk niet ‘even opvliegen en weer neerstrijken’. De gedragsveranderingen houden langer aan, stelt het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) dat samen met het Duitse Max Planck Instituut voor Diergedrag dit probleem onderzocht.

De afgelopen jaren volgde dit Europese team van onderzoekers honderden gezenderde vogels in de drie weken rond Nieuwjaar. Dat levert nu het eerste gedetailleerde inzicht op in de reactie van individuele wilde vogels op vuurwerk.

Wegvliegen en aansterken

Een groot deel van de vogels die tijdens vuurwerk van hun slaapplaats wegvliegen, kwamen terecht op andere slaapplaatsen verder van menselijke bewoning. Deze vogels zoeken langer voedsel tijdens de dagen erna – vermoedelijk om weer aan te sterken. De verstoorde vogels rustten twee uur minder dan op nachten zonder vuurwerk. Daarnaast vlogen ze 40 tot 150 meter hoger en ook een stuk verder dan de nachten ervoor: gemiddeld rond de 10 kilometer maar oplopend tot wel 500 kilometer non-stop. Dat laatste doen ze normaal gesproken alleen tijdens de trek.

Dit ongebruikelijke gedrag stopte niet tegelijk met het einde van de nieuwjaarsvieringen. Tijdens alle bestudeerde dagen na Nieuwjaar wisselden ze vaker van slaapplaats en besteedden de ganzen meer tijd aan eten. Deze sterke verstoringen leiden tot energieverlies wat zeker tijdens de winterperiode een zeer negatieve rol speelt.
Om tijdens de nieuwjaarperiode een veilige plek te bieden aan vogels (en alle andere dieren) zou vuurwerk niet meer in de omgeving van beschermde vogelgebieden en andere belangrijke vogelrustplaatsen mogen worden afgestoken. Helaas is er hiervoor nog veel politieke wil en durf noodzakelijk.