Een korte geschiedenis

In Brasschaat liep de eerste gecoördineerde actie met plaatsing van een afsluiting in het vroege voorjaar van 1995. Ondanks onze onervarenheid met het fenomeen amfibieëntrek werden er dat jaar alleen al op de Kerkedreef meer dan 1.500 dieren overgezet. Die resultaten maakten duidelijk dat de omgeving van De Inslag een uitzonderlijk goede biotoop voor amfibieën vormen en de overzetactie één van de belangrijkste in Vlaanderen is.

Vanaf 1996 werd dan ook de nabije Miksebaan mee in de actie opgenomen en dat jaar werden bijna 7.300 dieren overgezet, nog steeds een absoluut record. In 2002 werd een derde afsluiting geplaatst op de Miksebaan ter hoogte van de Antitankgracht, waar nogal wat salamanders werden overreden. En na veel lobbywerk werden in 2010 amfibieëntunnels geplaatst op de Kerkedreef en een deel van de Miksebaan.

De winter van 2012 was voor de amfibieëntrek één van de meest extreme van de voorbije 21jaar. Door het aanhoudende koude weer kwam de trek slechts eind maart op gang en bleef hij beperkt tot slechts iets meer dan 1.000 dieren. De gevolgen daarvan op de populatie zullen pas in 2014 merkbaar worden.

Meer dan 20 jaar amfibieënoverzet in cijfers en verhalen

In de voorbije +20 jaar zijn er meer dan 58.000 dieren overgezet, waarvan 47.500 gewone padden, 8.800 bruine kikkers en 1.800 salamanders, vooral alpenwatersalamanders. Heel zelden werd een groene kikker of een rugstreeppad aangetroffen.

De aantallen blijven over de hele periode vrij constant, buiten een hoogtepunt in 1996 en een duidelijke dip in 2013. Jaarlijks worden tussen de 2.000 en 3.500 gewone padden overgezet, ongeveer 250 bruine kikkers en 100 salamanders. De grootste schommelingen onstaan ten gevolge van de weersomstandigheden, waarbij koude, lange winters zoals die van 2013 over het algemeen lage resultaten geven.

Die resultaten kwamen er niet zomaar. Elk jaar opnieuw zijn tientallen vrijwilligers betrokken geweest bij de actie. Naar schatting zijn er al die jaren samen bijna 10 km afsluitingen geplaatst, meer dan 1.000 emmers in- en uitgegraven en meer dan 1.200 avonden besteed aan het leegmaken van de emmers en het oprapen van overstekende dieren.

Ongetwijfeld hebben al deze vrijwilligers onvergetelijke momenten beleefd en hebben ze boeiende verhalen te vertellen. Zoals de stille, koude avonden waarop er niets te zien en te horen was, buiten het geroep van de bosuilen; maar ook de enkele warme, regenachtige avonden waarop het leek alsof elke nieuwe emmer nog voller zat dan de vorige. En de schoolbezoeken, waarop een pad en een kikker van hand tot hand gingen, zodat elke leerling het verschil in huidstructuur aan den lijve kon ondervinden.

2010 – eindelijk amfibieëntunnels

Jammer genoeg vallen er jaarlijks nog talrijke slachtoffers door het sluipverkeer langs de Kerkedreef en de Miksebaan. Gemiddeld worden er 350 dode dieren per jaar geteld, ongetwijfeld slechts een fractie van het werkelijke aantal slachtoffers. Pogingen om het verkeer om te leiden strandden op protest van de bewoners van Maria-ter-Heide, die niet blij waren met het toegenomen autoverkeer door hun wijk.

Uiteindelijk besloot de gemeente in 2010 amfibieëntunnels te plaatsen onder de Kerkedreef en een deel van de Miksebaan. Een zware investering, zelfs met subsidies van het Vlaams Gewest. 15 speciale amfibieëntunnels en bijna 800 meter betonnen afsluitelementen leiden de dieren onder beide straten door. Met fuiken werden de tunnels meerdere keren gemonitored, en daarbij werden tot 130 dieren per tunnel per nacht geteld. De tunnels zijn dus zeker effectief. Jammer genoeg blijft een groot deel van de Miksebaan niet ondertunneld, zodat een tijdelijke afsluiting nog steeds nodig blijft.

Scholen op de Paddenoverzet

Vanaf het begin kwam er interesse van de Brasschaatse scholen in de overzetactie. In 2005 werd daarom gestart met Scholen op de Paddenoverzet: een zestal gidsen van Natuurpunt en VMPA kregen een stoomcursus om klassen van het lager- en middelbaar onderwijs te begeleiden bij een bezoekje aan de paddenoverzet.

Ondertussen zijn al meer dan 60 klassen en jeugdorganisaties uit Brasschaat en omliggende gemeenten met ongeveer 1.300 leerlingen op werk- of studiebezoek geweest, tot groot genoegen van zowel vrijwilligers, leerkrachten als leerlingen.

Dag van de Pad

De overzetactie gaat van start met de Dag van de Pad. Op die dag worden de geleidingselementen geplaatst op de Miksebaan en kan je bij de oudgedienden terecht voor informatie over amfibieën, over de trek en de overzetactie zelf. De actie start dezelfde dag nog en loopt tot einde maart, en dit elke avond vanaf 20 u, wanneer de weersomstandigheden het toelaten.

Ook in Brecht en Kapellen worden elk jaar padden overgezet. Wil je zelf deelnemen aan de paddenoverzet en de Dag van de Pad? Stuur ons een mailtje met je vraag en we nemen snel contact met je op!