Ook wij maken gebruik van cookies. Als je doorgaat, geef je aan akkoord te gaan met onze Privacy Policy.

Natuurwaarden op bedrijventerreinen

Het Soortenbeschermingsprogramma Antwerpse haven en het netwerk van ecologische infrastructuur hebben ook positieve gevolgen voor de bedrijven in de Antwerpse haven. Als er voorheen beschermde soorten op bedrijventerreinen werden gevonden, ging dit voor de bedrijven gepaard met de nodige onzekerheid inzake de verdere ontwikkeling van het terrein en de daarbij gepaard gaande investeringen en tijdverlies. Economische activiteiten mochten namelijk volgens de Vlaamse en Europese wetgeving het voortbestaan van de beschermde soorten niet in het gedrang brengen.

Eén ecologische eenheid

Een gebiedsgerichte aanpak kon hiervoor een oplossing bieden. Onder de vorm van het Soortenbeschermingsprogramma (SBP) wordt het havengebied als één geheel, als één ecologische eenheid omschreven. De doelstellingen worden dus niet langer geformuleerd  als specifiek te behouden op een terrein, maar als totale doelstellingen in heel het havengebied. Daarbij wordt het netwerk van ecologische infrastructuur (EIN) voorbehouden voor de natuur om er de doelstellingen te bereiken. Het EIN biedt daarbij een garantie voor het behoud van de havenspecifieke habitats. Bovendien vormt het EIN een heus netwerk, zodat de isolatie van populaties wordt tegengegaan. Indien alle doelstellingen worden behaald in het EIN, zijn dus ineens ook de doelstellingen behaald voor het hele havengebied, hetgeen een verhoogde rechtszekerheid biedt voor bedrijven in de rest van het havengebied.

Op basis van het Soortenbeschermingsprogramma kunnen bedrijven een afwijking aanvragen op het Soortenbesluit bij het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). De aan te vragen afwijkingen zijn gebonden aan de paraplusoorten van het SBP. Indien kalkrijk, voedselarm grasland zal worden ingenomen, dient een afwijking te worden aangevraagd voor bruin blauwtje. Het ANB verwerkt de aangevraagde afwijking en stelt waar nodig compenserende acties voor voor de duurzame instandhouding van de betrokken soorten in het Antwerps havengebied. Deze compenserende acties worden aangewend om het netwerk lokaal te optimaliseren door middel van aanplantingen of bijkomende inrichtingen.

Ondersteuning van het EIN-netwerk op bedrijventerreinen

Hoewel het EIN volledig is uitgetekend en de doelstellingen ook zijn bepaald binnen de grenzen van het EIN, kunnen de bedrijven mee zorgen voor de ondersteuning van het netwerk. Zo kunnen bedrijven hun braakliggende terreinen en reststukjes ecologisch gaan beheren met een meerwaarde voor de natuur in het havengebied, maar zonder restricties naar de toekomst toe.

Zo ligt bijvoorbeeld de nieuwe brandweerkazerne in het havengebied van Berendrecht nabij een corridor voor bruin blauwtje. Bij het ‘tuinontwerp’ werd er rekening gehouden met de typische karakteristieken op vlak van habitat voor deze soort. Aan de voorkant van het gebouw werd gekozen voor struweel en groenblijvende cultivars van Geranium met voldoende nectarwaarde voor bruin blauwtje. Achteraan het gebouw werd een meer natuurlijke situatie nagestreefd met een afwisseling van droge graslanden en struwelen.

Soorten verbonden aan de bouwwerken bij havenbedrijven

Een aantal soorten zijn specifiek verbonden aan de gebouwen of andere bouwwerken op de industrieterreinen: gierzwaluwen, huiszwaluwen, meervleermuizen en slechtvalken.

Gierzwaluwen

Gierzwaluwen broeden tussen kieren en spleten van oude gebouwen. In het havengebied van rechteroever broeden ze aan oude opslagloodsen van Vollers en van de Molenbergnatie.

Huiszwaluwen

Huiszwaluwen broeden onder een uitstekende rand van bruggen en gebouwen. Meestal nestelen ze op een beperkte afstand van open water (<400m), waar ze insecten vinden om op te jagen en modder om nesten mee te bouwen. Huiszwaluwen zijn bijzonder plaatstrouw en zullen niet snel nieuwe locaties koloniseren, tenzij vlakbij een andere kolonie. In de haven zitten twee kolonies op rechteroever, namelijk aan Samga-Boortmalt en aan Esso. Aan Esso nestelen ze op een heel speciale plaats, namelijk aan een uitstekende rand van één van de opslagtanks.

Meervleermuizen

Meervleermuizen en andere meeliftende vleermuizen kunnen onderdak zoeken in loodsen van bedrijven. Momenteel is echter nog niets bekend over zomer- of winterverblijfplaatsen in de havenbedrijven van Antwerpen. Daarom is nog verder onderzoek nodig. Dat onderzoek zal de komende jaren uitgevoerd worden.

Slechtvalken

Slechtvalken broeden van nature in rotswanden en aan hoge kliffen. In het havengebied kunnen ze echter gebruik maken van allerlei andere hoge structuren, zoals gebouwen, schoorstenen, koeltorens en zelfs kranen. Op rechteroever hebben ze hun stek aan BASF, Lanxess en Samga.

Contact
Natuurpunt Antwerpen Noord & Kempen
Johan Baetens
Tim Vochten
Niels De Strooper
Bauke Lenaerts
Filip Avonds
Meer over dit project
Blijf op de hoogte

Onze natuurgebieden