De Kuifeend & Grote Kreek - Natuurpunt Antwerpen Noord & Kempen

Natuur.gebieden

De Kuifeend en Grote Kreek

De Kuifeend, de Grote Kreek en omliggende moerasgebieden – één van de belangrijkste watervogelgebieden in Vlaanderen – vind je terug in het midden van de Antwerpse haven.

In het midden van de Antwerpse haven, in het NMBS-rangeerstation Antwerpen Noord, ligt het natuurgebied De Kuifeend en de Grote Kreek. De onmiddellijke omgeving oogt niet zo fraai en wordt gedomineerd door haven- en spoorinfrastructuur zoals bedrijven, opslagplaatsen en containerterminals.

Natuuroase in de Antwerpse haven

En toch … Ondanks deze op het eerste gezicht natuuronvriendelijke omgeving vormt het natuurgebied één van de paradepaardjes onder de vogelrijke gebieden in Vlaanderen. Niet meteen de omgeving waar je een ‘eendenhemel op aarde’ zou verwachten …

Sinds 1972 wordt het belangrijkste deel van het gebied beheerd door Natuurpunt Antwerpen Noord. Geen overbodige luxe. Want de natuur staat in het Antwerpse sterk onder druk. Gelukkig kwam er in 2001 een doorbraak om de natuurrijkdom van De Kuifeend en de Grote Kreek te redden. Dit was enkel mogelijk dankzij een samenwerking tussen Natuurpunt, het Antwerpse Havenbedrijf en de NMBS.

Fragmenten uit een woelig verleden

De polders ten noorden van Antwerpen waren eeuwenlang het toneel van ingrijpende veranderingen. Daarover kan je hier alles lezen.

Dat gold ook voor de Grote Kreek, een restant van een uitgebreid kreken- en geulenstelsel dat prominent aanwezig was na een grote dijkdoorbraak rond 1570. Een gedeelte van deze kreek bestaat nog steeds en wordt nu omzoomd door brede rietkragen en oorspronkelijke polders waar naast allerlei watervogels verschillende belangrijke soorten rietvogels tot broeden komen. Begin 21ste eeuw werd de natuurinrichting in het gebied uitgebreid en werden nieuwe moerassen zoals het Binnenmoeras en een weidevogelgebied genaamd de ‘Binnenweilanden’ aangelegd.

Van polder tot vogeleldorado

Het natuurgebied De Kuifeend ontstond als gevolg van de voortschrijdende uitbreiding van de Antwerpse haven begin van de jaren ‘60. Om tegemoet te komen aan het toenemende scheepvaartverkeer in de haven, werd het toenmalige NMBS-rangeerstation Antwerpen Noord, dat sinds 1928 operationeel was, vergroot. Delen van de toenmalige polder van Oorderen werden voor de uitbouw van dit station met een metersdikke laag fossiel zand opgespoten.

Door een toeval werd meer dan 30 ha van de oorspronkelijke polder onaangeroerd gelaten. Door het afsnijden van de poldergrachten liep deze polder geleidelijk door neerslag onder water, waardoor een mozaïek van een grote en een zestal kleinere plassen ontstond. Al vlug bleek dit terrein voor allerlei vogelsoorten bijzonder waardevol als broed- en pleisterplaats . Het natuurgebied werd genoemd naar de gelijknamige eendensoort die hier een toen voor Vlaanderen belangrijke broedvogelpopulatie met grote dichtheden herbergde. De Kuifeend was geboren!

De Kuifeend, de Grote Kreek en omliggende moerasgebieden vormen nu één van de belangrijkste watervogelgebieden in Vlaanderen. Niet zo verwonderlijk dat Natuurpunt zich met hart en ziel inzet voor dit natuurgebied.